Statystyki

Informacje o szkodach/ roszczeniach w związku z odpowiedzialnością cywilną zawodową lub odpowiedzialnością cywilną członków władz spółek z wielu względów są ukrywane (bo szkodzą reputacji konkretnych osób lub instytucji) lub są objęte tajemnicą zawodową instytucji ubezpieczeniowych. Natomiast statystyki dotyczące przestępstw gospodarczych, przynajmniej w ich globalnym ujęciu, są powszechnie dostępne. Instytucje takie jak Price Waterhouse Coopers (PwC), Kroll, które zawodowo zajmują się doradztwem, między innymi w sprawie przestępczości gospodarczej i tzw. Cybercrime, oraz organizacje zawodowe takie jak Association of Certified Fraud Examiners regularnie badają te zjawiska oraz publikują raporty na ten temat. 

Dzięki temu możemy dość dokładnie poznać czym są przestępstwa gospodarcze, ocenić ich powszechność i straty jakie generują, jak również poznać profil typowego sprawcy.

Powszechność

Według najnowszego raportu PwC (2014) 37% z badanych firm miała do czynienia z przestępstwem dokonanym przez pracownika. Szacuje się, że jedynie 20% przestępstw tego rodzaju zostaje wykrytych i zgłoszonych. Duża część, bo aż 40% spośród nich nie zostaje wykrytych, a kolejnych 40% przestępstw zostaje, wykrytych, ale nie są one zgłaszane z uwagi na reputację firmy. W wyniku tego procederu typowe przedsiębiorstwo traci ok. 5% swojego rocznego przychodu. Mediana* szkód dla badanych firm wyniosła ok. 460 tys zł rocznie, ale dla 20% spośród badanych stanowiła ona powyżej 3 mln zł. 

Rodzaje przestępstw

Wszystkie cytowane raporty zgadzają się co do najpowszechniejszych przestępstw pracowniczych: jest to przede wszystkim kradzież (przywłaszczenie aktywów firmy) u 69 -85% badanych. Na drugim miejscu plasują się nadużycia w zamówieniach publicznych - 29% lub przekupstwa/ korupcja, które zgłosiło 27% badanych. Na trzecim miejscu są przestępstwa komputerowe (cybercrime) lub przestępstwa księgowe odpowiednio 24 lub 22%. 

Co ciekawe, raport Association of Certified Fraud Examiners (choć większość danych w raporcie dotyczy USA) wskazuje, że największą szkodę wyrządzają właśnie przestępstwa księgowe -mediana strat wynosiła ponad 1 mln USD. Dla porównania kradzież generuje medianę w wysokości około 400 tys. zł, a przekupstwo około 700 tys. zł. 

Sprawca

Typowym sprawcą jest mężczyzna w średnim wieku z kilkuletnim stażem pracy. Im wyższe zajmuje w organizacji stanowisko, tym większe straty ponosi jego pracodawca. Tylko w 19% przypadków sprawcą jest właściciel lub członek władz spółki , w tych przypadkach firma ponosi jednak największe straty -mediana strat wynosi 1,65 mln zł. W 37% sprawcami są menedżerowie, a wtedy mediana strat wynosi około 400 tys. zł. W większości, bo aż w 42% przypadków przestępstw dopuszczają się pracownicy średniego szczebla, ale generują oni straty, których mediana wynosi „tylko” 230 tys. zł. 

W regionie Wschodniej Europy podział sprawców ze względu na pozycję w organizacji wygląda nieco inaczej, na każdą z wymienionych grup przypada równo 33% przypadków nadużyć, a mediana szkody wynosi 1,65 mln zł dla władz/ właścicieli, ponad 3 mln zł dla menedżerów i 200 tys. zł dla pracowników.

Ryzyka zewnętrzne

Kolejną ogromną grupą przestępstw, na które narażeni są przedsiębiorcy, to przestępstwa gospodarcze popełniane przez sprawców spoza organizacji. O ile średnio w 56% przypadków przeciętny przedsiębiorca staje się ofiarą przestępców zatrudnionych w organizacji, o tyle w 40%powodem strat finansowych firmy są przestępstwa popełniane przez osoby spoza organizacji. Proporcje są odwrotne w przypadku przedsiębiorców należących do sektora usług finansowych,gdzie 57% sprawców to osoby z zewnątrz.

Cybercrime

Podczas, gdy w innych sektorach przestępstwa w cyberprzestrzeni stanowią jedynie 24%, w sektorze usług finansowych jest to aż 39% Stanowią one ważny problem z punktu widzenia tej branży, co zresztą pokazują badania - 57% respondentów z tego sektora dostrzega znaczne zwiększenie ryzyka wystąpienia cybercrime.

Z uwagi na wyrafinowanie sprawców posiadających wyspecjalizowaną wiedzę trudno jest oszacować skalę tego zjawiska. Przeprowadzone badania pokazały jednak, że co czwarta firma doświadczyła przestępstwa w cyberprzestrzeni, a ponad 11% spośród nich odniosło w jego wyniku straty w wysokości ponad 3 mln zł każda.

Źródła: